Hướng dẫn cách chơi cờ úp cho người mới bắt đầu

Cờ Úp là một biến thể đầy hấp dẫn của cờ Tướng, phổ biến ở Trung Quốc và được nhiều người yêu thích. Trò chơi này có lối chơi biến hóa khó lường, đòi hỏi tư duy chiến thuật linh hoạt. Nếu bạn mới bắt đầu, bài viết này của Sunwin sẽ hướng dẫn bạn luật chơi cơ bản, cách di chuyển quân cờ và một số mẹo giúp bạn làm chủ ván đấu nhanh hơn.

Cờ úp là gì?

Cờ Úp, hay còn gọi là cờ Triều Châu, bắt nguồn từ Hồng Kông, Trung Quốc. Giải cờ Úp quốc tế đầu tiên được tổ chức tại đây vào năm 2000. Vào những năm 90, trò chơi này bắt đầu phổ biến ở Sài Gòn và sau đó lan rộng ra nhiều thành phố khác.

Cờ Úp có cách chơi đặc biệt: ngoài hai quân Tướng, tất cả các quân cờ khác đều được úp xuống và xáo trộn ngẫu nhiên. Sau đó, chúng được sắp xếp theo thế trận cờ Tướng. Nước đi đầu tiên tuân theo quy tắc của cờ Tướng, sau đó các quân cờ sẽ được lật và di chuyển theo luật cờ Tướng từ nước đi thứ hai trở đi.

Bộ cờ Úp

1. Các quân cờ và cách di chuyển

Mỗi ván cờ Úp sử dụng 32 quân, chia đều thành 16 quân Đỏ và 16 quân Đen, gồm 7 loại quân: Tướng, Sĩ, Tượng, Xe, Pháo, Mã, và Tốt. Khi bắt đầu, tất cả quân cờ (trừ Tướng) đều úp xuống và xáo trộn ngẫu nhiên.

• Tướng: Là quân duy nhất được lộ mặt ngay từ đầu. Tướng chỉ di chuyển 1 ô ngang hoặc dọc trong phạm vi “Cung Tướng” – khu vực gồm 4 ô vuông nhỏ có hai đường chéo bên trong. Hai Tướng không được đứng trên cùng một cột mà không có quân cản giữa (tránh “lộ Tướng”).
• Sĩ: Di chuyển chéo từng ô một. Trong cờ Úp, Sĩ có thể vượt sông để tấn công Tướng đối phương.
• Tượng: Đi chéo 2 ô mỗi nước. Nếu có quân cản giữa, nước đi không hợp lệ. Tượng trong cờ Úp có thể vượt sông, phân thành hai loại: Tượng chiếu Tướng và Tượng khóa Tướng.
• Xe: Đi ngang hoặc dọc tùy ý miễn là không có quân cản. Nhờ sự linh hoạt, Xe là quân mạnh nhất trong cờ Úp.
• Pháo: Di chuyển như Xe nhưng khi ăn quân, cần có một quân cờ khác nằm giữa Pháo và quân bị ăn. Pháo thường hiệu quả trong giai đoạn trung cuộc.
• Mã: Đi theo hình chữ “L”: 2 ô ngang + 1 ô dọc hoặc 2 ô dọc + 1 ô ngang. Nếu bị cản ngay cạnh điểm xuất phát, Mã không thể di chuyển theo hướng đó.
• Tốt: Chỉ đi thẳng từng ô một. Trước khi vượt sông, Tốt không được đi lùi. Sau khi qua sông, có thể đi ngang hoặc tiến lên từng ô một. Tốt thường dùng để khai thác quân úp hoặc giải cứu quân bị khóa.

2. Bàn cờ Úp

Bàn cờ Úp giống bàn cờ Tướng, gồm 9 cột dọc và 10 hàng ngang, tạo thành 90 giao điểm. Hai khu vực đặc biệt trên bàn cờ:

• Sông: Một khoảng trống ngang chia bàn cờ thành hai phần.
• Cung Tướng: Mỗi bên có một Cung Tướng gồm 4 ô vuông nhỏ với hai đường chéo hình chữ X, đặt ở trung tâm phía dưới cùng của mỗi người chơi.

3. Cách sắp xếp bàn cờ Úp

Các quân cờ được lật úp (trừ Tướng) và xếp theo thế trận cờ Tướng như sau:

• Hàng cuối (tuyến đáy): Gồm 9 quân, với Tướng đặt ở giữa, hai bên có 4 quân úp ở vị trí của Sĩ.
• Hàng thứ ba (tuyến Pháo): Đặt 2 quân úp tại vị trí Pháo.
• Hàng thứ tư (tuyến Tốt): Đặt 5 quân úp, mỗi quân cách nhau một ô.

Cách chơi Cờ Úp

1. Cách giành chiến thắng

Người chơi giành chiến thắng khi bắt được quân Tướng của đối thủ hoặc khiến đối thủ không thể thực hiện nước đi hợp lệ.

2. Cách đánh cờ

Mỗi bên sở hữu 16 quân (Đỏ hoặc Đen) và sắp xếp theo thế trận Cờ Tướng. Hai người chơi quyết định bên đi trước.

Nước đi đầu tiên:

Người đi trước di chuyển một quân cờ úp. Ở nước này, quân cờ phải đi theo cách di chuyển của quân cờ tương ứng tại vị trí nó đang chiếm giữ.

• Ví dụ: Nếu quân úp nằm ở vị trí của Sĩ trong Cờ Tướng, nước đầu tiên phải di chuyển như Sĩ.

Lật quân sau nước đi đầu tiên:

Sau khi quân úp thực hiện nước đi đầu tiên, nó được lật ngửa để xác định danh tính thực sự. Từ nước đi tiếp theo, quân này di chuyển theo quy tắc vốn có của nó trong Cờ Tướng.

• Ví dụ: Một quân úp ở vị trí Sĩ thực hiện nước đi đầu tiên theo luật Sĩ. Khi lật lên, nếu đó là quân Pháo, từ đó về sau, nó sẽ đi theo luật của Pháo.

3. Ngoại lệ khi di chuyển quân úp

• Sĩ không bị giới hạn trong Cung mà có thể di chuyển khắp bàn cờ theo đường chéo.
• Tượng không bị giới hạn lãnh thổ mà có thể vượt sông sang phần bàn cờ đối phương.

Mẹo chơi Cờ Úp

• Mở quân hợp lý: Ưu tiên mở quân tuyến Tốt trước, sau đó mới mở các quân hàng dưới. Việc này giúp kiểm soát bàn cờ tốt hơn và hạn chế rủi ro lộ quân yếu sớm.
• Khống chế quân úp của đối thủ: Ngăn chặn đối phương mở quân mạnh bằng cách kiểm soát vị trí chiến lược. Tránh ăn những quân ở vị trí dễ bị “cấm” – tức quân có thể dẫn đến thế bất lợi.
• Hy sinh hợp lý để cứu quân mạnh: Nếu bị đối phương ép thế, có thể hi sinh quân nhỏ như Tốt, Sĩ, Tượng, Pháo hoặc Mã để giải cứu quân úp quan trọng, đặc biệt là Xe.
• Quản lý quân Xe và Pháo úp: Hai quân Xe úp chủ yếu dùng để phòng thủ, thường chỉ lật và sử dụng khi tàn cuộc hoặc trong tình huống cấp bách. Tương tự, hai quân Pháo úp cũng không nên sử dụng ngay nếu chưa đến thời điểm thích hợp để tấn công, vì chúng có vai trò phòng thủ rất tốt.
• Đánh giá xác suất khi mở Pháo giả: Khi lật một quân úp ở vị trí Pháo, cần tính toán khả năng quân đó là gì dựa trên thế trận và cảm nhận chiến thuật. Nếu mở đúng quân phù hợp, có thể tạo lợi thế lớn trong việc tấn công đối phương.

Kết luận

Cờ Úp đòi hỏi tư duy chiến thuật và khả năng suy luận cao do các quân cờ bị úp và thay đổi cách di chuyển sau khi lật. Hy vọng với những hướng dẫn trên của Sunwin, bạn có thể nắm vững cách chơi cờ úp và cải thiện kỹ năng của mình.